تهویه مطبوع چیست؟
یکی از مباحث مهم در علم مکانیک، تهویه مطبوع می باشد. انجام عملیات های مختلف بر روی هوا تا شرایط هوای محیط برای زیستن، کار کردن یا عملیات های صنعتی مختلف بهداشتی و راحت گردد را تهویه مطبوع می نامند. تهویه مطبوع وظیفه دارد که شرایطی که باعث رفاه ساکنین یا انجام فرایند خاص می شود را تامین کند. به همین دلیل با توجه به کاربری های مختلف، سیستم های بسیاری در زمینه تهویه مطبوع طراحی شده است. سیستم های تهویه به دو بخش سرمایش و گرمایش تقسیم می شوند و در مکان های مختلف بنا به شرایط، از هر یک از آنها استفاده می شود. در این مقاله قصد داریم تهویه مطبوع ادارات را مورد بررسی قرار دهیم.
اهمیت تهویه مطبوع
به دلیل اینکه بخش عمده ای از زندگی انسان در داخل ساختمان ها می گذرد، ایجاد بهترین شرایط از نظر دما، رطوبت و … در داخل ساختمان می تواند بر روی رفتار و زندگی انسان تاثیر بگذارد. ایجاد شرایط مطلوب در داخل ساختمان ها چه محل زندگی یا محل کار، اهمیت بسیاری دارد و به همین دلیل تهویه مطبوع ساختمان ها بسیار مهم می باشد و باید با توجه به نوع فعالیت، بهترین دستگاه تهویه مطبوع انتخاب و تجهیز گردد.
انواع سیستم تهویه مطبوع
سیستم های تهویه مطبوع را می توان با دیدگاه های مختلف تقسیم بندی کرد.
دسته بندی بر اساس نوع کاربری
• سیستم های تهویه مطبوع خانگی
•​​​​​​​ سیستم های تهویه مطبوع صنعتی
•​​​​​​​ سیستم های تهویه مطبوع نیمه صنعتی
دسته بندی بر اساس نوع سیال
سیستم های تهویه مطبوع را می توان بر اساس نوع سیال تقسیم بندی کرد.
•​​​​​​​ سیستم های تهویه مطبوع تمام هوا
هواساز مرکزی از این نوع سیستم تهویه مطبوع می باشد و یکی از سیستم هایی است که می‌تواند سرمایش و گرمایش (تهویه مطبوع کامل) را برای ساکنین آماده کند ولی ایراد اساسی آن کانال های انتقال هوا و تعداد ادوات و تجهیزات مورد نیاز این سیستم است.
•​​​​​​​ سیستم های تهویه مطبوع تمام آب
در این سیستم رطوبت هوا تغییر نمی کند و هزینه راه اندازی و نگهداری آن بسیار کم است. در فصول سرد آب در دیگ آبگرم، گرم می شود و برای گرمایش استفاده می گردد و در فصول گرم، آب در چیلر خنک می‌گردد و برای سرمایش ساختمان استفاده می شود.
•​​​​​​​ سیستم های تهویه مطبوع آب و هوا-آب
این سیستم تهویه مطبوع و مزایا و معایب هر دو سیستم ذکر شده را به همراه دارد.
دسته بندی بر اساس کاربرد
سیستم های تهویه مطبوع را می توان بر اساس نوع کاربری تقسیم بندی کرد.
•​​​​​​​ سیستم تهویه مطبوع مرکزی
برای سیستم تهویه مطبوع مرکزی می‌توان چیلر و فن کویل را ذکر کرد.
•​​​​​​​ سیستم تهویه مطبوع مجزا
در این سیستم تهویه مطبوع می توان کولر آبی همراه پکیج دیواری و شوفاژ را نام برد.
•​​​​​​​ سیستم تهویه مطبوع ترکیبی
کولر گازی یا داکت اسپیلت برای سرمایش با موتورخانه مرکزی همراه با شوفاژ یا کویل آب گرم برای گرمایش. این سیستم در تهویه مطبوع ادارات کاربرد گسترده ای دارد.
دسته بندی بر اساس درجه حرارت
سیستم های تهویه مطبوع را می توان بر اساس درجه حرارت تقسیم بندی کرد.
•​​​​​​​ سیستم های تهویه مطبوع زمستانی
این سیستم یک سیستم تک فصل گرم کننده می باشد و می توان شوفاژ، بخاری یا شومینه را نام برد که در فصول سرد سال عمل گرمایش را انجام می دهند.
•​​​​​​​ سیستم های تهویه مطبوع تابستانی
این سیستم یک سیستم تک فصلی سرد کننده است و می توان کولر آبی را نام برد که در فصول گرم سال سرمایش انجام می دهند.
•​​​​​​​ سیستم های تهویه مطبوع دو فصلی گرم و سرد کننده
این سیستم ها در فصول گرم، سرمایش و در فصول سرد، گرمایش ایجاد می کنند. مانند چیلر و موتورخانه مرکزی همراه هواساز یا فن کویل. این نوع از سیستم ها به علت راندمان بالا در هزینه ها صرفه جویی می کنند و نسبت به سیستم های تهویه مطبوع تابستانی و تهویه مطبوع زمستانی ارجحیت دارند.
مزایای سیستم تهویه مطبوع مرکزی
•​​​​​​​ راندمان بالا
•​​​​​​​ طول عمر بالا
•​​​​​​​ کاهش مصرف برق
•​​​​​​​ عدم اشغال تراس آپارتمان
معایب سیستم تهویه مطبوع مرکزی
•​​​​​​​ هزینه اولیه بالا
•​​​​​​​ ​​​​​​​هزینه تعمیر و نگهداری بالا
•​​​​​​​ هزینه لوله کشی و عایق کاری
مزایای سیستم تهویه مطبوع مستقل
•​​​​​​​ حذف موتورخانه از ساختمان
•​​​​​​​ حذف لوله کشی از موتورخانه
•​​​​​​​ استقلال در هزینه‌های برق مصرفی
•​​​​​​​ استقلال در هزینه های تعمیر و نگهداری
معایب سیستم تهویه مطبوع مستقل
•​​​​​​​ عدم امکان نصب تعداد زیاد کندانسور در ساختمان
•​​​​​​​ در صورت ارتفاع زیاد ساختمان باید کندانسورها در تراس آپارتمان نصب گردد.
•​​​​​​​ ​​​​​​​طول عمر دستگاه‌های تهویه مطبوع مستقل مانند کولر گازی، اندازه دستگاه های تهویه مطبوع مرکزی مانند چیلر نیست.
سیستم تهویه مطبوع محیط کار
یکی از مسائلی که در ادارات باید به آن توجه شود، تهویه مطبوع هوای محیط کار می باشد. با ایجاد شرایط مطلوب از نظر دما و رطوبت در فصول گرم و سرد سال می توان شرایط مطلوبی برای کارمندان و مشتری ها آماده نمود. اما به دلیل هزینه بالای تهویه مطبوع در ادارات، معمولاً از سیستم های ساده و ارزان قیمت مانند کولر آبی، اسپلیت و رادیاتور استفاده می شود. اما هزینه برای تهیه سیستم تهویه مطبوع مناسب با محیط کار در دراز مدت می‌تواند یک سرمایه‌گذاری مناسب باشد تا راندمان کاری کارمندان افزایش یابد.
دما و رطوبت مناسب برای محل کار
بهترین دما برای محل کار بین ۲۱ تا ۲۴ درجه سانتیگراد در فصل های گرم مانند تابستان و ۲۴ تا ۲۶ درجه سانتیگراد در فصل‌های سرد مانند زمستان است. دمای مناسب باعث ایجاد آرامش بین افراد حاضر در محیط از جمله کارمندان می گردد. رطوبت مناسب برای محیط کار بین ۲۰ تا ۶۰ درصد است. البته هیچ استاندارد معینی وجود ندارد که دما و رطوبت باید اعداد ذکر شده باشند و کارفرمایان باید دما و رطوبت محیط کار را به گونه‌ای تنظیم کنند تا کارمندان بتوانند بیشترین راندمان را در محیط کار داشته باشند و همچنین فضایی دلپذیر و مناسب برای حضور مشتریان در شرکت فراهم شود.
سیستم تهویه مطبوع محیط های اداری چگونه باعث افزایش درآمد می گردد؟
بسیاری از پژوهش های اخیر ثابت کردند که گرما یا سرما در محیط کار، باعث کاهش راندمان و بهره وری کارمندان در ادارات شده است و این امر باعث می شود که کارمندان حداقل یک ساعت از زمان خود را تلف کنند. سیستم تهویه مطبوع در محیط کار باعث می‌شود که این مدت زمان هدر نرود و کارمندان به بهترین شکل ممکن وظایف خود را در محیط کار انجام دهند و بهره‌وری آنها افزایش یابد.
از طرف دیگر کاهش دمای محیط کار می‌تواند باعث سرماخوردگی یا کسالت کارمندان گردد و این امر باعث می شود که کارمندان مرخصی بگیرند و مدت زیادتری از محل کار خود دور باشد. یک مدیر با تجربه به فکر رفاه و سلامت کارمندان خود می باشد و این امر را در اولویت کاری خود قرار می‌دهد.
علاوه بر کارمندان مشتری ها و کارفرمایان بسیاری در دفتر کار حضور پیدا می کنند تا قراردادهای خرید یا فروش مختلف را امضا کنند. در صورتی که محیط کار شما از نظر دما و رطوبت شرایط مطلوب را داشته باشد می‌تواند به مشتریان احساس آرامش دهد و از نظر روانی تاثیر مثبتی بر روی آنها بگذارد.